Çalışmanın konusu; Teknoloji ile ilgili olanlarımızın
son yıllarda sıkça duymakta olduğu "bulut bilişim" kavramının
Türkiye'de ne şekilde anlaşıldığını kavrama ilişkin yazılmış olan Türkçe
kaynaklarda geçen tanımlardan faydalanarak anlamaya çalışmaktır. Bu kapsamda
elde edilen metinler ve bunların içerdikleri "bulut bilişim"
tanımları analiz edilerek kavramın nasıl anlaşılıp anlatıldığı tespit edilmeye
çalışılmıştır.
Çalışma; ağırlıklı olarak metin analizi içermesi ve
zaman kısıtlarından dolayı ilk planlanandan daha az sayıda içerikten
toplanan bilgileri içermektedir, bundan dolayı da "tamamı kapsayan"
bir çalışma olmadığı, çalışmaya dair yorumların yer aldığı kısmın da aynı
şekilde zaman darlığı nedeni ile daha da genişletilebileceği noktası okuma
sırasında aklıda tutulmalıdır.
Analiz yöntemi olarak son dönemde gelecek
çalışmalarında - özellikle sosyal ve ekonomik sorunlarda - uygulanmakta olan,
yapısalcılık sonrası[18] yaklaşımlara dayanan (Causal Layered Analysis) [17]
CLA metodu kısmi olarak uygulandı.
Metot; İncelenen metinler içerisinde "bulut
bilişim" kavramına ilişkin tanımlamaların nasıl yapıldığını, kavram
hakkındaki dünya görüşlerinin neler olduğu ve kavram anlatımı sırasında ne tür
mecaz ve benzetimlere başvurulduğunu irdelemek için kullanılmıştır.
Araştırmanın konu olduğu kaynaklar, internette
"bulut bilişim" anahtar kelimesi ile yapılan arama sonuçlarından
ulaşılan web içeriklerinin oluşmaktadır.
Analiz
Çalışması
Kaynakların toplanmasının ardından ön çalışma yapılmış
çalışmaya konu olan kaynaklar sınıflandırılarak, metinler içerisinde analize
konu olacak kısımlar belirlenmiştir. Bu kısımlar şu şekildedir:
o
Yazı başlıkları
o
Bulut bilişim
tanımları
o
Kavram
hakkındaki dünya görüşlerinin yer aldığı ifadeler
o
Kavramın mecazi
anlatımları
Bulguların Değerlendirilmesi
Çalışma kapsamında içerisinde "bulut
bilişim" geçmekte olan on altı adet yazı incelenmiştir. İncelenen
yazıların başlıkları, yazılar içerisinde yapılmış olan "bulut
bilişim" tanımları, bulut bilişime ilişkin dünya görüşleri ve mecazlar
çıkartılarak değerlendirilmiştir.
Yazı
Başlıkları
Yazı Başlıkları Hakkında
On altı adet başlık içerisinden bir tanesi [9]
dışındakilerin tümü "bulut bilişim" kavramını içermektedir.
Başlıkların altı tanesi doğrudan "bulut bilişim" kavramının açıklanacağını [1,4,5,6,7,11,15] düşündürecek şekilde oluşturulmuştur. Mevcut
"bulut bilişim" tabanlı son kullanıcı hizmetlerini analiz etmeye [2]
dönük bir başlık yer almaktadır.
"Bulut bilişim" hakkında Türkiye'deki yasal düzenlemelere [13,14] değinen iki adet başlık
bulunmaktadır. Dört başlıkta "bulut bilişim"'in geleceği ve olası
etkilerine yönelik tahminler [8,12,16] yansıtılacak şekilde oluşturulmuştur. Başlıklardan bir
tanesi "bulut bilisim"'i "yeni bir teknolojik trend" [1],
bir diğeri "gözde bir kavram" [4] olarak adlandırmıştır. Başka bir
başlık kavramın popüler [5] olduğuna dair bir yargıda bulunmuştur. "Bulut
bilişim" teknolojilerinin uygulanması ile edinilmiş olan kazanımlara
dikkat çeken [3] bir başlık ve "bulut bilişim" kavramının
içerdiği teknoloji yönünden mikroişlemcilerle olan ilişkisinin [9,10] işaret
edildiği iki başlık bulunmaktadır.
Başlıkların Analizi
"Bulut bilişim" teknolojik bir trend [1]
olarak görülerek, son dönemin gözde
kavramlarından bir tanesi [4] olduğu ifade edilmektedir. "Bulut
bilişim" ile ilgili olarak ulusal
ve uluslararası yasal düzenlemelerin [13,14] olduğunu anlaşılmakta ,
sosyo-ekonomik boyutlarının olduğu ve bu yönü ile mevcut yapıları
değiştirme/geliştirme yönünün [8,12,16] bulunduğu öğrenilmektedir.
İşletmelerin "bulut bilişim" sayesinde
gelirlerini arttırabildiklerini, bir anlamda [3] "bulut bilişim"'in verimliliğe
ilişkin bir boyutunun olduğu anlaşılmaktadır. Gelecek yıllara dönük "bulut
bilişim" ve yaratacağı düşünülen sosyo-ekonomik etkilere dair
projeksiyonların [8,12,16] yapılmakta olduğu görülmektedir. EMEA bölgesinde
hızla yayılmakta olan teknolojik bir trend [16] olmasının yanında, konunun son
kullanıcı hizmetlerini [2] içeren uygulamalar, hizmet sağlayıcıları ile ilgili
olduğu kadar, veri merkezleri ve mikroişlemci mimarisi [9,10] ile de ilişkili olduğu
anlaşılmaktadır.
Yazılardaki
"Bulut Bilişim" Tanımları
Tanımlar Hakkında
İncelenen on altı adet yazının sekizinde "bulut
bilişim" kavramına ilişkin tanımlama yer almaktadır. Yazılardan bir
tanesinde detaylı olmayacak şekilden teknik bir tanımlamaya[7] yer verilmiş,
aynı şekilde bir diğer yazı kavramı hizmet sağlayıcı ve kullanıcı açısından
[10] ayırarak tanımlamıştır. Diğer tanımlamalar "bulut bilişim"
kavramını, sistemin getireceği yenilik ve değişiklikler örneklendirilerek ve
benzetimler kullanılarak yapılmıştır.
Bunların dışında dikkat çekici bir husus, gelecek
projeksiyonlarından ve yasal düzenlemelerden bahseden yazıların hiç birisinde
"bulut bilişim" kavramına ilişkin bir açıklamanın yer almıyor
oluşudur.
Tanımların Analizi
İncelenen tanımlamalardan "bulut bilişim"
kavramının belli başlı 6 tane yaklaşımla
anlatıldığı görülmektedir, bunlar yaklaşımlar şunlardır:
a.
Yerelde olan
sistem ve içeriğin internete taşınması. [4,5,6,7,10,11,15]
b.
Karmaşıklığı
azaltması. [2,10]
c.
Ölçeklenebilir kaynaklar(alt yapı,
uygulamalar,depolama,platform) [1,10]
d.
Bilişim
aygıtları arasında ortak bilgi paylaşımı [7,15]
e.
Yönetim
kolaylığı. [2]
f.
Yer ve
sistemden bağımsız olmak. [2]
Tanımlamalardan çıkan veriler ışığında; "bulut
bilişim" kavramının çoğunluk tarafından, yerel olarak çalışmakta
olan bilişim sistemlerinin ve yine yerel
olarak depolanmakta olan verinin internet üzerine taşınması olarak
görüldüğü sonucu çıkmaktadır.
Yazıların
"bulut bilişim" kavramına ilişkin içerdiği Dünya Görüşleri ve
Mecazlar
Dünya Görüşleri ve Mecazlar Hakkında
Çalışmanın bu kısmında incelenen yazıları hazırlayan
kişilerin "bulut bilişim" kavramını anlamlandırma sırasında konu
hakkında ne tür dünya görüşlerine,
kavramı açıklarken ne tür mecaz ve benzetmelere başvurdukları incelenmiştir. Bu kısımda ele alınan dünya görüşleri, mecaz
ve benzetmeler sadece "bulut bilişim" kavramını ilgilendirenler.
İncelenen yazılar sekizinde "bulut bilişim"
kavramının anlatımı sırasında kullanılmış olan dünya görüşü, mecaz ve benzetime
rastlanmıştır.
Bir Trend Olarak "bulut bilişim"
Yazıların üçünde "bulut bilişim" teknolojik
bir trend olarak anlatılmış, hızla büyüdüğü ve yayıldığını iddia eden bir dünya
görüşünün olduğu tespit edilmiştir.
Elektrik Şebekesi Mecazı
Kavram anlatılırken örneklendirmelerden ve mecazlardan
yararlanan dört adet yazıya rastlanmış, bunlardan iki tanesi "elektrik
şebekesi" mecazı üzerinden yapılmış, ne var ki bir tanesinde
"kullandığın kadar öde" mantığı vurgulanırken[2], bir diğeri
"kullandığın kadar öde" yaklaşımının yanında "elektrik
şebekesi" mecazını, kolay ulaşılan, bakım sorunları en aza indirilmiş
"alt yapı hizmeti" [7] olarak kullanmıştır.
Örneklendirmelerden bir tanesi, halihazırda piyasada
kullanılan yazılım uygulamalarından bir tanesinin "bulut bilişim"
yöntemi ile çalıştırılması durumunda işletme ve bakım konularında ortaya
çıkacak maliyet avantajlarından [5] bahsetmiş, diğeri "bulut
bilişim"in getireceği "esneklik ve ölçeklendirilebilirliği"
anlatmak için hızlı büyüme ve küçülme ihtiyacı olan bir işletmenin bu teknoloji
sayesinde karlılığını nasıl artırabileceğini [10] anlatılarak örneklendirmiştir.
Bir yazıda "bulut bilişim" kelimesindeki
"bulut" kelimesinin özgürlüğü ifade ettiğinden [15] bahsedilmiştir.
Kavram tanımlanırken kullanılan mecazlar yeterince
açıklayıcı olmadığı gibi oldukça dağınık bir biçimde ifade edilmiştir.
Başlıklar ağırlıklı olarak "bulut bilişim"
tanımı yapılacağını işaret edecek şekilde oluşturulmuş olsa da, sonraki aşmada
kavram tanımı içeriklerinde bunu destekler nitelikte açıklamanın bulunmadığı
görülmüştür.
Genel olarak başlıklarla, kavram tanımlarının
vurguladıkları noktalar örtüşmektedir.
Kavram tanımlarından ve başlıklardan yola çıkılarak
yapılan incelemede, "bulut bilişim" kavramına ilişkin hakim dünya
görüşü, kavramın "teknolojik bir trend" olduğu yönündedir. Ancak bu
dünya görüşünü destekler nitelikte bir mecazi anlatıma ya da örneklemeye
rastlanmamıştır.
Araştırma sonucunda ortaya çıkan tablo incelendiğinde,
kavramın anlatılmasında kullanılan mecaz ve örneklendirmeler ile kavram
tanımları arasındaki ilişkinin ciddi anlamda zayıf olduğu görülmektedir. Aynı
şekilde mecaz ve örneklemeler ile yazı başlıkları arasındaki ilişki de
zayıftır. Bu durumu değerlendirirken sınırlı sayıdaki yazının mecazi anlatım
içerdiğini göz ardı etmemek önemlidir, kavram tanımları ve başlıkların mecazi
anlatım ile yeterince desteklenmemiş olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
Kavram tanımları ile yazı başlıklarının büyük oranda
örtüştüğü ve birbirini destekler nitelikte olduğu görülmektedir.
Mecazi anlatımın daha derin düşünsel ve tarihi
perspektif üzerinden şekillendiği [17]düşünülecek olursa, anlatımlarda sınırlı
olarak kullanılmış olması noktası kabul edilebilir bir durumdur, ancak
örneklendirmelerin azlığı büyük ihtimalle sistem seviyesindeki bilgi
yetersizliğinden doğmaktadır.
İncelenen metinlerden bir tanesi [7] dışındakilerin
kavram hakkında teknik/teknolojik tanım içermiyor oluşları mevcut durumda
kavram hakkında sistem seviyesinde bilgi içeren Türkçe kaynakların ciddi
anlamda eksik olduğunu düşündürmektedir.
Bir tane yazının kavram tanımını aktörler açısından
[10] ele alarak vermiş olması, konunun farklı taraflar için farklı anlamlar taşımakta
olduğunun anlaşılması yönünden önemlidir.
Araştırmada ortaya çıkan önemli bir bulgu ise mecaz ve
örneklendirmelerin farklı açılardan da olsa özünde kavramın "verimlilik,
maliyet düşüşü" gibi ekonomik yönünü işaret ettikleri, ancak başlık ve
tanımlarda bu yönün yeteri kadar vurgulanmamış oluşudur. Dahası doğrudan
verimlilik vurgusu taşıyan bir başlığı olan yazının [16], kavrama ilişkin tanım
vermediği gibi bu tür mecazları ya da örneklendirmeleri içermemesi ayrıca
şaşırtıcıdır.
[1]"Yeni
trend bulut bilişim"
[2]"Bulut
Bilişim ve Depolama Servislerinin Detaylı Analiz ve Karşılaştırması"
[3]"HP
işortaklarını eğiterek bulut bilişim gelirlerini artırıyor"
[4]"Gözde
kavram: Bulut bilişim"
[5]"Bulut
Bilişim Neden Bu Kadar Popüler?"
[6]"Bulut
Bilişim (Cloud Computing) Nedir?"
[7]"Bulut
Bilişim Nedir?"
[8]"Bulut
bilişim sektörü 14 milyon kişiye ek istihdam sağlayacak"
[9]"Veri
Merkezleri ve Sunucular"
[10]"Bulut
Bilişim Sanal Gerçekliği ve Mikroişlemciler"
[11]"Bulut
bilisim hakkında"
[12]"Bulut
bilişim 2015’e kadar 14 milyon yeni iş yaratacak"
[13]"Türkiye,
Bulut Bilişim Güvenliğinde Sondan 8'inci"
[14]"Bulut
bilişim için yasal düzenlemelerde 17'inciyiz"
[15]"Bulutlara
Dokunmak"
[16]"Bulut
Bilişim EMEA Bölgesi’nde Hızla Gelişiyor"
[17]"Sohail Inayatullah,
Causal Layered Analysis"
[18]"Foucault,
Genealogy of Knowledge"
